4 Şubat Dünya Kanser Günü
Dünya Kanser Günü, kansere olan farkındalığı yükseltmek ve kanserin tanı, erken tedavi ve engellenmesine teşvik için her yıl 4 Şubat'ta düzenlenen uluslararası bir gündür.
4 Şubat Dünya Kanser Günü, gerek kanser konusunda farkındalığı ve eğitimi artırarak gerekse dünyanın her yerindeki hükümetler ile bireyleri hastalığa karşı harekete geçmeye zorlayarak her yıl milyonlarca önlenebilir ölümün önüne geçmeyi amaçlamaktadır.
2025-2027 Dünya Kanser Günü teması”Benzersizliğimizle Biriz” olarak belirlenmiştir. Bu temaile anlatılmak istenen, her bireyin kanserle olan mücadelesinin farklı ve benzersiz olduğu, ancak bu benzersizliklerin aslında birleştirici bir güce sahip olduğudur. Yani her bireyin hikayesinin kendine özgü olduğu vurgulanırken, aynı zamanda bu hikayelerin insanları bir araya getirerek, empati ve destek yarattığının anlatılması hedeflenmektedir.
Birçok kanser türü özellikle erken dönemde tanı konulduğunda, tedavi edilebilir durumdadır. Ölüm nedenlerine bakıldığında dünya ve ülkemiz için yaklaşık her 6 ölümden birinin kanser nedeniyle gerçekleştiği görülmektedir.
Kansere yol açabileceği kanıtlanmış risk faktörlerinin farkına varılması, bunlardan korunmada yapılacaklar konusunda bilgi düzeyinin arttırılması ve davranış değişiklileri beklenen kanserle mücadelede oldukça önem arz etmektedir.
Risk Faktörleri;
- Sigara ve dumansız tütün ürünlerini de içeren tütün kullanımı
- Fazla kilolu veya obez olmak
- Düşük meyve ve sebze alımın içeren sağlıksız beslenme
- Fiziksel aktivite eksikliği
- Alkol kullanımı
- Kanserojen enfeksiyonlara maruziyet (HPV, Hepatit vb.)
- İyonlaştırıcı ve ultraviyole radyasyon maruziyeti
- Kentsel hava kirliliği, katı yakıt kullanımından kaynaklanan iç mekân dumanı
Kansere yol açabileceği kanıtlanmış risk faktörlerinin farkına vararak, bunlardan korunmada bireysel ve toplumsal temelde yapılacaklar konusunda bilgilenerek, önleme çabalarını kararlılıkla sürdürerek, ileri dönemlerde daha büyük bir toplumsal yük haline gelmesi beklenen kanserle mücadelede önemli kazanımlar elde edileceğine şüphe yoktur.
Kanser hastalıklarının her bir tipinin kendine göre etyolojisi, risk faktörleri, tanı ve tedavi yöntemleri vardır. Bu yüzden erken tanı ve tarama stratejileri de kanser tiplerine göre değişmektedir. Bazı kanser tipleri için tarama önerilirken bazı kanser tipleri için önerilmemektedir.
Kanserin erken dönemde tanı alabilmesi için kanser tarama programları hayati öneme sahiptir. Ülkemizde yürütülen Ulusal Kanser Tarama programında;
Meme kanseri taraması; 40-69 yaş arasındaki kadınlara yılda bir kez klinik meme muayenesi yapılmakta, 2 yılda bir mamografi çekilmektedir.
Rahim ağzı kanseri taraması; 30- 65 yaş arası kadınlara 5 yılda bir HPV-DNA ve smear testi ile yapılmaktadır.
Kalın bağırsak kanseri taraması; 50-70 yaş arasındaki kadın ve erkeklere 2 yılda bir Gaitada Gizli Kan Testi (GGK) yapılmakta, 10 yıl da birde kolonoskopi önerilmektedir.
İlimizde Rahim Ağzı Kanseri, Meme Kanseri ve Kalın Bağırsak Kanseri taramaları ÜCRETSİZ olarak Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezlerinde (KETEM, Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM), Toplum Sağlığı Merkezlerinde (TSM) yapılmaktadır.
Dr. Hüseyin SARIKAYA
İl Sağlık Müdürü