10 MAYIS DÜNYA SAĞLIK İÇİN HAREKET ET GÜNÜ
Fiziksel aktivite, günlük yaşam içerisinde kas ve eklemlerimizi kullanarak enerji tüketimi ile gerçekleşen herhangi bir bedensel hareket olarak tanımlanmaktadır.Hareket etmek, fiziksel ve ruhsal sağlığın korunmasında, geliştirilmesinde ve bulaşıcı olmayan hastalıkların önlenmesinde en temel araçlardan biridir .
Dünya nüfusunda önemli bir sorun haline gelen hareketsizlik, kalp, eklem ve kas, beyin, bağışıklık ve ruhsal sağlık başta olmak üzere toplumların sağlığında olumsuz etkilere neden olan bir halk sağlığı sorunudur. Kronik hastalıkların ortak risk faktörlerinden biri olan fiziksel hareketsizlik, dünya genelindeki ölüme neden olan dört temel risk faktörü arasında yer almaktadır. Meme ve kolon kanserlerinin yaklaşık % 21-25’inin, diyabetin % 27’sinin ve iskemik kalp hastalığının % 30’unun ana nedeni olduğu tahmin edilmektedir. Obezitenin artmasına neden olan önemli faktörlerdendir. Buna karşılık fiziksel hareket; kan basıncını azaltır, HDL seviyesini arttırır ve vücut ağırlığı kontrolü için anahtar role sahiptir. Daha fazla yarar elde edebilmek ve sağlığı koruyup geliştirebilmek için fiziksel aktiviteler düzenli olarak yapılmalı ve yaşamın bir parçası hâline getirilmelidir.
Bakanlığımızca gerçekleştirilen Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması 2010 sonuçlarına göre ülkemizde 12 yaş ve üzeri bireylerin %72’sinde ve 6-11 yaş grubu çocukların %58.4’ünde hareketsizlik söz konusudur.
Dünya Sağlık Örgütü ile birlikte yürütülen Türkiye Çocukluk Çağı (ilkokul 2. Sınıf öğrencileri) Şişmanlık Araştırması COSI-TUR 2016 sonuçlarına bakıldığında ailelerin ifadelerine göre çocukların %9,5’i hafta içi hiç oyun oynamamakta, %19,9’u günde bir saatten az ve %29,7’si günden bir saat oyun oynamaktadırlar. Çocukların %42,5’i günde bir saat, %23,5’i 2 saat ve %12,7’si 3 saat ve üzerinde televizyon seyretmekte/bilgisayarda zaman geçirmektedirler.
Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için haftada 150 dakikalık (haftanın 5 günü 30 dakikalık) orta şiddette (terleten, kalp ritmini orta düzeyde arttıran) bir egzersiz yetişkinler açısından yeterlidir. 1-4 yaş arası çocuklar, gün içinde farklı şiddetlerde toplam 180 dakikalık fiziksel aktivite yapmalıdırlar. 5-18 yaş arasındaki çocuk ve ergenler için ise, günde 60 dakika, orta şiddetliden yüksek şiddetli aktivitelere doğru şiddeti değişen aktiviteler önerilmektedir.
Fiziksel aktivitenin arttırılması sadece bireysel değil toplumsal bir sorun olup toplum tabanlı, çok sektörlü, multidisipliner ve kültürel yaklaşım gerektirmektedir. Toplumda fiziksel aktivitenin önemi ve sağlık üzerine etkileri hakkında farkındalık oluşturmak amacıyla 10 Mayıs Dünya Sağlık Örgütü tarafından “Sağlık için Hareket Et Günü” olarak belirlenmiştir. Bu kapsamda 10 Mayıs her yıl 81 ilimizde düzenlenen çeşitli etkinliklerle kutlanmaktadır.
Hüseyin SARIKAYA
İl Sağlık Müdürü