31 Mayıs Dünya MS Günü
Uluslararası Multipl Skleroz(MS) Federasyonu ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından her yıl Mayıs ayının son Çarşamba günü Dünya MS Günü olarak ilan edilmiştir.
Multipl Skleroz (MS), beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemine ait bir hastalıktır. Merkezi Sinir Sisteminde sinir liflerini çevreleyen ve bu sinir liflerinin elektrik uyarılarını iletmelerine yardımcı olan miyelin isimli yağlı bir doku vardır. Multipl Skleroz'da sinir lifleri ve onu çevreleyen miyelin, geride skleroz adı verilen sert alanlar bırakarak birçok bölgede yok olur. Miyelin hasar gördüğünde sinirlerin beyine giden veya beyinden gelen uyarıları iletebilme kapasiteleri kesintiye uğramakta ve sonuçta belirtiler ortaya çıkmaktadır.
Bugün için Multiple Skleroz'un henüz kesin bir tedavisi olmamakla birlikte atakla ortaya çıkan nörolojik bulguların giderilmesi, atakların önlenmesi, kalıcı nörolojik bulguların ve engelliliğin önlenmesi mümkündür.
Multipl Skleroz, sinir ağının farklı noktalarında oluşabileceğinden, belirti ve etkileri de kişiden kişiye hatta aynı kişi için zaman içinde farklılıklar gösterebilir. Bundan dolayı Multipl Skleroz bazı belirtiler birbirine benzese de, ortaya çıkış ve seyri bakımından kişiye özel bir hastalıktır. Kadınlarda daha sık görülen Multipl Skleroz bulaşıcı değildir ve anneden çocuğa geçmemektedir. Merkezi sinir sistemi hastalığı olan MS beynin görme, konuşma, yürüme gibi fonksiyonlar üzerindeki kontrolünü bozar. Beyin ve omuriliğin birçok alanını etkileyerek etkilediği bölgeye göre belirtiler verebilir. Görme bulanıklığı, çift görme, gözün irade dışı hareketi, görüntünün kayması gibi görme bozuklukları, bir kolda, bacakta ya da her iki bacakta güçsüzlük, vücudun herhangi bir bölgesinin kısmen veya tamamen felç olması, yürümede dengesizlik, bir veya iki elde titreme, uyuşma, karıncalanma, idrar kaçırma ya da yapamama, kalın barsak kontrolünün kaybı, denge bozuklukları, konuşma bozuklukları, yorgunluk, halsizlik gibi belirtilerle kendini göstermektedir. Hastalık beyin ve omuriliğin hasarlı alanlarında sklerozan plaklar, yani sertleşmiş dokular oluşturur.
Multiple Skleroz klinik tipine göre, hekim tarafınca belirlenen sıklıkta yakın takibi önerilir. Verilen tedavinin düzenli kullanımı, sağlıklı beslenme, aşırı sıcakta uzun süre kalınmaması, rehabilitasyon önerilerinin düzenli yapılması dikkat edilmesi gereken önemli noktalardır. Tedavideki yöntemleri atak, koruyucu, semptomatik tedavi ve rehabilitasyondan oluşur. MS hastasının takip etmesi gereken özel bir diyet yoktur. Bu konuda uyulması gereken tek kural her sağlıklı bireyin yapması gerekenlerle aynıdır. Bu da hayvansal yağdan uzak durmak, yeşil sebze, meyve ve beyaz et ağırlıklı proteinden ve vitaminlerden zengin bir diyettir. Ayrıca sigaradan uzak durup, alkol almamak, başka sağlık sorunlarının hastalığınızın üzerine eklenmesini ve hastalığınızın normal seyrinden daha da hızlı ilerlemesini engelleyecektir.
Hastalıkta olumlu düşünmenin, doğru tedavi yöntemi sürecinde sıkı takibin, hekim-hasta ilişkisinin gücüne inanmanın hayati önemi vardır. 40 yaş altında en sık engel oluşturan nörolojik hastalık olduğu düşünülen MS’in dünyada, ülkemizde birçok kişiyi etkilemektedir. Hayatın dışına atılmak, umutsuzluğa itilmekle mücadele etmek tedavinin en önemli unsurudur. Hastaların bağımsız, rahat ve üretken olmalarını sağlamak için herkesi daha bilinçli davranmaya, yalnız bırakmamaya, toplumsal yaşamın çağdaş yaklaşımlarıyla çözümün parçası olmaya davet ediyoruz.
Dr. Hüseyin SARIKAYA
İl Sağlık Müdürü