8 MAYIS DÜNYA TALASEMİ GÜNÜ
1993 yılından itibaren 8 Mayıs Dünya Talasemi Günü olarak kutlanmaktadır."Talasemi” Akdeniz Anemisi anlamına gelir. Akdeniz bölgesinde ve göçlerle yayılarak dünyanın her ülkesinde görülen kalıtsal bir kan hastalığıdır. Anemi (kansızlık) oluşmasında etmen, kanda alyuvarların yapısında yer alan hemoglobin molekülünün yapısındaki bozukluktur.
Anne ve babadaki genlerin hastalıklı olup olmamasına bağlı olarak; çocukta Talasemi’nin şu tiplerinden biri görülür:
1-TAŞIYICI TİP (Minör):Bu bireyler tamamen sağlıklıdır ve hafif derecede kansızlık dışında sorunları olmaz. Talesemi taşıyıcılarında herhangi bir tedavi gerekmez.
2-HASTA TİP (Majör):Akdeniz Anemisi olarak da bilinir. Bu çocuklar kendileri için gerekli hemoglobini yeterli miktarda yapamazlar. Halsizlik, yorgunluk, iştahsızlık, huzursuzluk, karaciğer ve dalak büyümesi sonucu karın şişliği, sık sık ateşlenme, yüz ve kafa kemiklerinden başlayarak kemiklerde değişiklik ve tipik bir yüz görünümü ortaya çıkar. 3-4 aylıktan başlayan, sürekli kan nakli gerektiren çok ciddi bir kan hastalığıdır.
3-HAFİF HASTALIK (İntermedia):Taşıyıcılar gibi tamamen sağlıklı olmayan, hastalık belirtileri genellikle ileri yaşlarda başlayan, kan gereksinimleri daha az olan hastalığın hafif tipidir. Talasemi taşıyıcılarının büyük çoğunluğu bu hastalığı taşıdıklarını bilmezler; ancak talasemi majörlü bir çocuk sahibi olduklarında ya da özel kan testini yaptırdıklarında öğrenirler.Tam kan sayımı, periferik yayma (kan hücrelerinin mikroskopta incelenmesi), hemoglobin elektroforez gibi çok basit kan testleri ile tanı konabilir.
Talasemi taşıyıcılığı ebeveynlerden çocuklara geçebilir, kalıtsaldır ve yaşam boyu da devam eder. Ebeveynlerin yalnız biri taşıyıcı ise doğacak her çocuğun % 50 sağlam, % 50 taşıyıcı olma ihtimali vardır. Eğer her iki ebeveyn Talasemi taşıyıcı ise her gebelikte %25 olasılıkla normal, %50 olasılıkla Talasemi taşıyıcısı, %25 olasılıkla Talasemi majör çocuk doğabilir.
Talasemi hastalığından korunmak için toplumun hastalıkla alakalı bilgi sahibi olması, risk grubunda olanlara kan testi yapılması ve taşıyıcı olanlara yönelik genetik danışmanlık hizmeti verilmesi ile mümkün olabilmektedir.
UNUTMAYINIZ !
**Talasemi taşıyıcılığı, bir hastalık değildir ve hastalığa dönüşmez.
**Talasemi; toplum eğitimi, evlilik öncesi tarama ve doğum öncesi tanı testleri ile önlenebilen bir hastalıktır.
Op. Dr. Hüseyin KESKİN
İl Sağlık Müdürü