Antibiyotik Farkındalık Haftasında, halk sağlığını tehdit eden antibiyotik direnci ve akılcı antibiyotik kullanımı hakkında farkındalık oluşturmak amaçlanmaktadır.Güncel veriler, Avrupa Birliği çapında dirençli bakteriler tarafından enfekte edilen hasta sayısının arttığını ve antibiyotik direncinin halk sağlığı için birincil tehdit haline geldiğini göstermektedir. Dirençli bakterilerin gelişmesinin durdurulması ve antibiyotiklerin gelecek nesillerde etkinliğinin sürdürülebilmesi için tek çare antibiyotiklerin akılcı kullanımıdır.
Antibiyotik nedir?
Antimikrobiyal ilaçlar olarak da bilinen antibiyotikler insanlarda, hayvanlarda ve bazen bitkilerde ortaya çıkan enfeksiyonları tedavi etmek amacıyla bakterileri öldürmek veya çoğalmasını durdurmak için üretilen ilaçlardır. Antibiyotikler bakteriyel enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ilaçlardır; virüslere karşı etkili olan antimikrobiyal ilaçlar ise genellikle antiviral ilaçlar olarak adlandırılır. Her antibiyotik her bakteriye karşı etkili değildir. Kimyasal yapılarına ve bakterilere karşı etkilerine göre değişiklik gösteren 15'den fazla farklı antibiyotik sınıfı vardır. Bir antibiyotik, sadece bir veya birden fazla bakteri türüne karşı etkili olabilmektedir.
Antibiyotik direnci nedir?
Bir antibiyotiğin belli bir bakteriyi öldürme veya çoğalmasını durdurma özelliğini kaybetmesi halinde, o bakteri o antibiyotiğe karşı direnç geliştirmiş demektir. Bazı bakteriler belli antibiyotiklere karşı doğal olarak dirençlidir. Normalde antibiyotiklere karşı duyarlı olan bazı bakterilerin genetik değişiklik yani mutasyon sonucu direnç göstermesi daha endişe verici bir sorundur. Dirençli bakteri, antibiyotik karşısında hayatta kalarak çoğalmaya devam etmekte ve hastalığın daha uzun sürmesine ve hatta ölüme yol açmaktadır. Dirençli bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde daha ciddi yan etkileri olabilen ve daha pahalı olabilen başka antibiyotiklerin kullanılması gerekebilir ve tedavi daha uzun sürebilir.
“Uygunsuz” antibiyotik kullanımı nedir?
Yanlış sebeplerle antibiyotik kullandığınızda: antibiyotiklerin etkili olmadığı virüsler çoğu kez soğuk algınlığı ve grip enfeksiyonlarına yol açar. Bu tür durumlarda, antibiyotik almak durumunuzu iyileştirmez, antibiyotikler ateşi veya hapşırık gibi bulguları hafifletmez.
Antibiyotikleri uygun olmayan biçimde kullandığınızda: Eğer tedavi süresini kısaltırsanız, dozları düşürürseniz ve antibiyotiği doğru sıklıkta almazsanız (ilacı talimatlara uygun olarak günde 2 veya 3 kez almak yerine günde bir kez alırsanız), ilaç vücudunuz için yeterli olmayacaktır ve böylece bakteriler hayatta kalmaya devam ederek dirençli hale gelecektir.
Hekim reçete etmedikçe antibiyotik kullanılmamalıdır. Özellikle grip ya da nezle gibi virüslere bağlı solunum yolu enfeksiyonlarında antibiyotiklerin tedavide yeri olmadığı unutulmamalıdır. Hekim önerdiğinde antibiyotikleri mutlaka verilen doz, şekil ve sürede kullanmalıdır. Hasta kendisini iyi hissetse bile tedaviyi hekimin belirttiği süreden önce sonlandırmamalıdır.
Op.Dr.Hüseyin KESKİN
İl Sağlık Müdürü