31 Mayıs Dünya Tütünsüz Günü
Dünya Sağlık Örgütü’ne göre dünyadaki en önemli sağlık sorunu başta sigara olmak üzere tütün kullanımıdır. Halen dünyada yaklaşık 1 milyar 300 milyon insan sigara içmektedir ve içenlerin %80’i gelişmekte olan ülkelerde yer almaktadır. Önümüzdeki yüzyılda yaklaşık 1 milyar insanın sigara nedeniyle beklenenden erken dönemde öleceği tahmin edilmektedir. 40’tan fazla hastalığın ölüm nedeni sigaradır. Ülkemizde 20 milyon kişi sigara içicisidir ve her yıl yaklaşık 100 bin insanımızı sigaraya bağlı hastalıklar nedeniyle erken yaşta kaybetmekteyiz. Bu trafik kazalarında yitirdiğimiz sayının 20 katıdır.
Dünya Sağlık Örgütü bütün dünyada tüm bu nedenlerden dolayı sigarayla mücadeleye dikkati çekmek ve kamuoyu oluşturmak amacıyla her yıl 31 Mayıs’ı Sigarasız Dünya Günü olarak kabul etmiştir.
Sigaraya başlama yaşı son kırk yıldır maalesef küçülme eğilimdedir.1950’li yıllarda sigaraya içmeye çoğunlukla 18 yaşından sonra başlarken, günümüzde 15-19 yaş gençlerin %40’ının bağımlı hale geldiği görülmektedir.İlk sigara deneyimlerine erken yaşta başlayan gençlerin düzenli sigara kullanıcısı olma ihtimalleri daha yüksek,sigarayı bırakma ihtimalleri de daha yüksektir.
Sigara dumanı evler de dahil olmak üzere kapalı ortamlardaki başlıca hava kirliliği etkenidir. Bilimsel veriler kapalı ortamda sigara dumanına maruz kalmanın sigara içmeyen insanlarda kalp krizi ve kanser gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açtığını ve bu konuda hiçbir güvenli aralığın olmadığını ortaya koymaktadır. Sigara dumanı çocuklarda ani bebek ölümleri, orta kulak ve solunum sistemi enfeksiyonları ile süreğen öksürüğün görülme sıklığını artırmaktadır. Ayrıca astım hastalığının gidişatını da kötüleştirmektedir. Anne karnında sigara dumanına maruz kalan bebekler ise düşük doğum ağırlıklı olarak doğmakta ve erişkin çağda akciğer ile ilgili rahatsızlıklara daha fazla yakalanmaktadır. Ayrıca sigara dumanına maruziyet, akciğer kanseri riskini %30 artırmaktadır.
Sigara içme davranışında sosyal öğrenme önemli yere sahiptir. Sigara başlamanın önlenmesinde ve bırakmanın teşvik edilmesinde gençlerin örnek aldıkları kişilerin çok büyük etkisi vardır. Ayrıca, tütün endüstrisi araba yarışları gibi,açık yada örtülü sigara tanıtım ve reklamları da tüm dünyada erken yaşlarda sigaraya başlamayı etkileyen sebepler arasında yer almaktadır.Bu kadar zararlı ve tehlikeli bir ürüne karşı elbette kapsamlı ve etkin bir mücadele gerekmektedir.Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülen bu mücadele kapsamında küresel olarak da kabul gören aşağıdaki üç temel hedef önem aşılmaktadır:
1. Çocuklar ve gençler başta olmak üzere bireylerin sigara içmeye başlamalarının önlenmesi,
2. Sigara içenlerin bu davranışlarının bırakmasının desteklenmesi,
3. Sigara dumanından pasif etkilerimin engellenmesi.
Bu kapsamda ülkemizde 4207 Sayılı “ Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanun “ bazı kısıtlamaları içererek yürürlüğe girmiştir. 4207 sayılı yasada değişiklik yapan 5727 sayılı yasanın sigaranın; "Özel hukuk kişilerine ait olan lokantalar ile kahvehane, kafeterya, birahane gibi eğlence hizmeti verilen işletmelerde, tüketilemez." hükmünü içeren 1-d bendinin 19 Temmuz 2009 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiş olmasıyla en geniş anlamıyla ülkemizde uygulanmaya başlanmıştır. Bu çerçevedeki çalışmalara destek olması amacıyla sigara paketleri üzerine sigaranın yol açtığı hastalıklara ait resimlerin konulmaya başlanmıştır.
Sonuçta; insan sağlığının en önemli düşmanı sigara ile mücadele etmek ve ‘Dumansız Hava Sahası’ oluşturmak hepimizin görevi olmalıdır.
Sağlıklı günler temennisiyle…
Dr. Hüseyin SARIKAYA
İl Sağlık Müdürü